د چين پولې ته څيرمه د هند حکومت زير انتظام لداخ علاقې ته د رياست درجه ورکولو او دا علاقه د جمو و کشمير نه بيلولو لپاره د مقامي خلکو لخوا روان کړي شوي تحريک د کمزورې کيدو په ځائې نور هم زور نيولي دے او مظاهرو کښې سيوا والې راغلې دے ۔ مظاهرچيان مطالبه لري چې ۲۰۱۹ کښې لداخ د مقبوضه جمو و کشمير برخه جوړولو لپاره دې نريندر مودي خپله فيصله واپس واخلي او دا علاقه د وفاق د کنټرول نه آزاد کړې شي او بيل رياست درجه دې ورته ورکړې شي ۔ د مظاهرچيانو تحريک ناکامه کولو لپاره هند پوځ د طاقت استعمال کړېدے او مختلفو سيمو کښې ئې په مظاهرچيانو ګولۍ وارولي دي چې پکښې پنځه تنه وژلي شوي او خواؤ شا اويا کسان ژوبل شويدي ۔ قهرجنو مظاهرچيانود بهارتيه جنتا پارټۍ هيډ کوارټر او ګاډي هم سوزولي دي ۔ په صورتحال قابو موندو لپاره ټوله علاقه کښې کرفيو لګولي شويده او پوځ تعينات کړي شوېدے ولې د دې باوجود هم احتجاجي تحريک د کمزورې کيدو په ځائې ورځ تر ورځه سيوا کيږي چې پکښې د کالجونو او يونيورسټو طالب علمان مهم رول ادا کوي ۔ هند حکومت لداخ کښې د پرتشدد مظاهرو ذمه وار سونم وانګچوک ګرځولي دے ۔ د هند داخله وزارت تور لګولي دے چې سونم وانګچوک د نيپال په رنګ په لداخ کښې هم قهرجنې مظاهرو سازش جوړ کړېدے او مقامي ځوانان او طالب علمان دې لپاره لمسوي ۔
د لداخ علاقې اهميت او تاريخ
لداخ د هماليه او قراقرم ترمينځ پرته سيمه ده چې پکښې د بد مذهب پيروکار او مسلمانان اوسي ۔ د دې علاقې پولې جنوب مغرب کښې د پاکستان او شمال کښې د چين سره ملاويږي او دا د خپل وخت مهمه تاريخي تجارتي لار وه ولې چين او هند ترمينځ لداخ سيمې ته څيرمه متنازعه سرحدي علاقې ملکيت په معامله تاؤ تريخوالي لوجې په دا لار د تجارتي هلو ځلو لپاره بند کړي شويده ۔ هند وزيراعظم نريندر مودي د پنځم اګست ۲۰۱۹ د آئين آرټيکل ۳۴۰ منسوخ کولو او جمو و کشمير تقسيمولو فيصلې په رڼا کښې لداخ د هندوستان يو بيل زير انتظام علاقه جوړه کړيده ولې د دې سيمې اولس دغه فيصله مسترد کړيده ۔ د لداخ سيمې زور حيثيت بحالۍ لپاره احتجاجي مظاهرو سره مقامي سياسي مشرانو بهوک هړتال کيمپونه هم لګولي وو۔ د مودي غيرقانوني فيصلې خلاف کښې تير شپږ کالو راهسې د پرامن احتجاجونو سلسله جاري وه ولې مودي انتظاميې سره د مذاکراتو د ناکامۍ نه پس په علاقه کښې د بيل رياست لپاره شورو کړي شوي دې تحريک کښې نور هم شدت راغلې دے او د علاقې ټول سياسي او مذهبي مشران په دې معامله يو موټي شويدي ۔