د پاکستان او افغانستان ترمنځ د پولی پوری غاړه د ترهګر ډلو لانجه یو ځل بیا د نړیوال بحث توجه ترلاسه کړی ځکه چې د پاکستان دایمي استازي په امنیت شورا کې په څرګندو ټکو وویل چې د افغانستان له خاورې راپورته کېدونکې وسلهوالې حملې د پاکستان لپاره “تر ټولو ستر امنیتي ګواښ” دی
د پاکستان غږ
په پیښور کی مېشت امنیتي خبریال تیمور خان وايي چې د پاکستان دریځ نوی نه دی. اسلاماباد له اوږدې مودې راهیسې ټینګار کوي چې د افغانستان بېسمسوره سیمې د هغو ډلو د پټ ځای په توګه کارېږي چې په خیبر پښتونخوا او بلوچستان کې بریدونه ترسره کوي—لکه:
تحریک طالبان پاکستان ،د حافظ ګل بهادر ډله ،جماعت الاحرار، داعش خراسان ،بی ایل اې او نورې وړې شبکې په افغانستان کی میشته دی
هغه زیاتوي چې د دغو ډلو یو شمېر مهم کمانډران په افغانستان کې په نښه شوي، چي خپله د دې شبکو فعاله موجودیت تاييدوي.
وروستی مهم پرمختګ، د زرګونو علماوو ګډه فتوا
تیمور خان وايي د زرګونو علماوو وروستۍ فتوا—چې د پاکستان او بهر جګړه “ناجایز او حرام” ګڼي—یو مهم بدلون دی.
علماوو پر طالبانو هم غږ کړی چې د دوحې تړون ژمنې بشپړې عملي کړي. د نوموړي په وینا دا دریځ افغان طالبانو ته زموږ لپاره د فشار پرته د اقدام زمینه برابروي.
محدود ظرفیت، ژورې اندېښنې
خو تیمور خان خبرداری ورکوي چې افغان طالبان ممکن دومره ځواک و نه لري چې په یو وخت کې د ټولو ډلو پر ضد عملیات وکړي. د ده په باور، که د طالبانو پر ځینو کړیو ډېر فشار واچول شي، امکان شته چې دغه عناصر داعش خراسان یا نورو سختدریځو شبکو ته واوړي.
پاکستان باید دا واقعیت په پام کې ونیسي، ځکه چې دوامدار سرحدي بریدونه دواړه هېوادونه، په ځانګړې توګه تجارت او اقتصاد، زیانمنوي.
پخوانی امنیتي کړکېچ
پاکستان په امنیت شورا کې څرګنده کړه چې په افغانستان کې لسګونه ترهګریز کمپونه لا هم فعال دي، او یوازې ټی ټی پی شاوخوا ۶۰۰۰ جنګیالي لري—کوم چې د ملګرو ملتونو د څار راپورونه یې هم تاییدوي.
اسلاماباد ادعا کوي چې د طالبانو په لیکو کې ځینې کړۍ دغو ډلو ته خوندي لارې او تشکیلات برابروي، او دا چې بېلابېلو بند کړی شویو ډلو د ګډې روزنې، وسلو قاچاق او ګډو عملیاتو اړیکې پیاوړې کړي دي.
پاکستان وايي چې د اګست ، ۲۰۲۱ وروسته وضعیت لا پېچلی شوی، ځکه چې د طالبانو واکمني سیمهییز توازن بدل کړی دی.
د سیمې ګډې اندېښنې
د پاکستان سفیر عاصم افتخار امنیت شورا ته وویل چې دا یوازې دوه اړخیزه مسله نه ده؛ بلکې سیمهییز امنیت ته ګډ ګواښ دی.
ایران، چین، د منځنۍ آسیا هېوادونه، اروپايي ټولنه او امریکا ټول د داعش خراسان د پراختیا ترهګریز حرکتونو لا نور زیاتوی
هغه په غیرمستقیم ډول د یو بهرني هېواد په نقش هم اشاره وکړه چې د پاکستان پر ضد د جګړهمارو ډلو ملاتړ کوي—یو عبارت چې اکثره د هند لپاره کارول کېږي. او پوهان وایی هند په سیمه کی کړکیچ ته هوا ورکوی .
جغرافیایي امنیت
پاکستان وايي د پولی دواړو غاړو ته د وسلهوالو پټی جالي:
څیړنی ښيې د اګست ، ۲۰۲۱ وروسته
د ټی ټی پی مشران افغان ولایتونو (کونړ، نورستان، پکتیکا) ته تللي دي.
اسلاماباد وايي چې له طالبانو یې د عملي اقدام غوښتنه کړې، خو “د باور وړ پایله” نه ده لیدل شوې. طالبان بیا ادعا کوي چې هېڅ ډلې ته اجازه نه ورکوي چې د افغانستان خاوره د نورو هېوادونو پر ضد وکاروي.
پاکستان که اقدام اوسنی د ځان به دفاع کړو
پاکستان امنیت شورا ته په څرګندو ټکو وویل که طالبان د افغان خاورې پر جګړهییزو ډلو د باور وړ ګامونه پورته نه کړي، پاکستان به “د خپلواکۍ، خاورې او وګړو د دفاع لپاره ټول ضروري اقدامات” وکړي.
دغه خبرداری په داسې وخت کې شوی چې په خیبر پښتونخوا او بلوچستان کې بریدونه زیات شوي او د ډېرو پېښو مسؤلیت ټی ټی پی یا دوی سره تړلی ډلو په خپله غاړه اخیستی دی.
د کډوالۍ سیاست او سیمهییز اقتصادي فشارونه
اسلاماباد په دی خبره زور ورکوي چې اوس جګړه ختمه شوې، نو افغان کډوال باید په “باوقاره او منظم ډول” ستانه شي—هغه دریځ چې پاکستان د خپلو پراخو ثبتنام او ستنېدلو پروګرامونو لپاره دلیل ګڼي.
د سوداګرۍ لارې لا هم خوندي نه دي
څیړونکی وایي چین، روسیه، ایران او منځنۍ آسیا هم د دې وضعیت په اړه اندېښمن دي او ټینګار کوی چی دواړه هیوادونه خپل ستونزی د خبرو اترو د لاری هواری کړی او منځګړتوب ته هم تیار دی
کړکېچ د اعتماد رغونی ته اړتیا لری
د پاکستان نوې څرګندونې یو پخوانی کړکېچ بیا مخې ته راوړي.
تر هغه چې طالبان د خپلو خاورې پر جګړهییزو ډلو د عملي مبارزې ثبوت وړاندې نه کړي، د دواړو هېوادونو بېباوري او امنیتي تریخوالی به دوام ومومي. ددی ترڅنګ طالبان د ژورو داخلي ستونزو—اقتصادي بحران، محدود ظرفیت، خپل منځی اختلافاتو او مختلف فشارونو سره مخ دي چې پرېکړې ورته ګرانې کوي. پوهان وایی زیاتېدونکې ناامنۍ، ناسم سیمهییز توازن، او د افغانستان د واقعي وضعیت او نړیوالو تمو ترمنځ سفارتی اړیکې مخ په وړاندی تللو ته اړتیا لری