کابل — د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین د یوې هندي رسنۍ سره په تازه مرکه کې ویلي چې دا «یو حقیقت دی چې باید ومنل شي» چې د افغانستان اسلامي امارت په بشپړه توګه د افغانستان پر وضعیت کنټرول لري؛ خو د سیمې ډېری هېوادونه، په ځانګړي ډول پاکستان، د طالبانو پر واکمنۍ ترڅنګ په افغانستان کې د داخلي اختلافاتو او د ترهګرو ډلو د فعالیتونو په اړه پراخې اندېښنې لري.
پوتین د طالبانو مشران «د مشرتابه وړ اشخاص» بللي او ادعا یې کړې چې اسلامي امارت د داعش پر ضد ښکاره مبارزه کوي او د کوکنارو تولید یې په پراخه کچه راکم کړی دی.
خو د سیمې څیړونکی وايي چې افغانستان لا هم له څو مهمو امنیتي ننګونو سره مخ دی — هغه څه چې پوتین یې په مرکه کې یادونه ونه کړه.
د طالبانو دننه اختلافات
د سیاسي څیړونکي په باور، که څه هم طالبان په رسمي ډول د واحد مشرتابه لاندې کار کوي، خو د تحریک دننه د څو ډلو ترمنځ ښکاره اختلافات شته — د مثال په توګه:
د کندهار د سخت دریځې ډلې او د کابل نسبي معتدل حلقې ترمنځ د واک پر وېش نظر اختلافونه
د ځینو قوماندانانو د خپلسري اقدامونو راپورونه هم راځي
د امنیتي، پوځي او سیاسي تصمیمنیولو په برخو کې څولوري اختلاف ښکاره شوی دی
دا داخلي درزونه د افغانستان د ثبات پر وړاندې د اوږدمهاله ننګونو په توګه یادېږي.
د ټی ټی پی په اړه د پاکستان اندېښنې
سره له دې چې پوتین د طالبانو د امنیتي هڅو ستاینه کړې، پاکستان بیا وار په وار ویلي چې بند کړی شوې ترهګر تنظیم تحریک طالبان پاکستان (TTP) د افغانستان له خاورې فعالیت کوي او د اسلامي امارت د ځینو حلقو لخوا ورته د پناه او ملاتړ ورکولو تورونه موجود دي.
اسلامي امارت دا تورونه ردوي، خو د پاکستان د استخباراتي او امنیتي ادارو د معلوماتو له مخې، په افغانستان کی ټی ټی پی په پاکستان کې ترهګر فعالیتونه لري.
القاعده، داعش خراسان او نورې ډلې
که څه هم پوتین وايي چې طالبان د داعش پر ضد مبارزه کوي، خو د ملګرو ملتونو د څار پراساس:
القاعده لا هم په افغانستان کې موجود په فعالیت یادېږي
داعش خراسان (IS-K) د بریدونو توان ساتلی
یو شمېر کوچنۍ سخت دریځې ډلې د افغانستان په لیرې سیمو کې فعالې دي
دغه وضعیت ښيي چې د طالبانو تر حاکمیت لاندې افغانستان لا هم د ترهګرۍ له خطرونو خلاص نه دی.
پوتین: «له اسلامي امارت سره تعامل د حل لار ده»
پوتین په خپله مرکه کې ټینګار وکړ
«که څوک غواړي په افغانستان او سیمه کې مثبت رول ولوبوي، نو باید د روسیې په څېر له اسلامي امارت سره تعامل وکړي.»
خو د سیمې هېوادونه وايي چې تعامل باید مشروط وي — په ځانګړي ډول د ترهګرو ډلو مخنیوی، د بشري حقونو خوندیتوب، د ښځو د تعلیم حق، او د ټولشموله حکومت جوړول هغه مسایل دي چې کتنه ورته اړتیا لري