په کال ۲۰۲۵ د جون په ۲۴مه نیټه یو امریکایی میګزین فارین افییرز کې د پاکستان اټومي پروګرام د امریکا لپاره یو ګواښ بلل شوې دې، ددې راپور د خپریدو وروسته هم د پاکستان دفاعي سسټم او اټومی وسلو پر ضد د دروغو او بې بنیاده مقالې خپرې شوي چې د پاکستان اټومي وسلو او دفاعي نظام پر ضد د دروغو تبلیغام کوي.
که د ۲۰۰۰ میلادي کال نه وړاندې په تاریخ نظر واچوو نو کال ۱۹۹۸ یو داسې کال چې په جنوبي آسیا کې د اټومي وسلو په اړه یو نوې بحث پیل شو کله چې هم په دې کال کې هند اټومي چاودنې وکړي.
په سیمه کې د طاقت توازن په ځای ساتلو لپاره د پاکستان هم دې ته اړ شو چې اټومي چاودنې وکړي او دغه ی لامل وو چې په ۲۸مه نیټه د مې کال ۱۹۹۸ پاکستان هم د هند د اټومي چاودنو په ځواب کې اټومي چاودنې وکړي او پاکستان په ۵۷ اسلامي هیوادنو کې لومړې هیواد شوي چې د یو آټومي ځواک په توګه باندې په نړۍ کې راڅرګند شو.
پاکستان ولې دې ته مجبور شوې چې اټومي چاودنې وکړي؟
ددې ځواب څرګند دې او پاکستان په جنوبي آسیا کې د طاقت توازن یو شان ساتلو لپاره او د هند یو اټومي قومي په توګه مخې ته راتللو په ضد د ګام واخستلو او اټومي چاودنې ی وکړې، که هند اټومي چاودنې نه وې کړي نو پاکستان به هم دا ګام اخستلو ته نه وې مجبور شوې خو پاکستان د خپلې دفاع قوي کولو لپاره او په سیمه کې د اټومي ځواک توازن ساتلو لپاره دې ته اړ شو او اټومي چاودنې ی وکړي.
د خپل ایکس په پانړه یو ریسرچ تهنک ټهینک لیکلي چې د پاکستان اټومي او دفاعي میزایل سسټم دې لپاره نه دې چې په نړیوال کچه د خپل طاقت ښودنه وکړي بلکه ددې لپاره دې چې په سیمه ایزه سلامتیا کې خپل کردار اده کړي او نه دا چې په بین البراعظمي جهګړه کې ځان بوخت کړي .
هم ددې ادارې راپور ترمخه د پاکستان شاهین میزایل ۳ صرف ۲،۷۵۰ کلومیټره فاصله باندې خپل هدف په نښه کولې شي او دا ښایی چې پاکستان دا میزایل د هند دفاعي سسټم سره پر ضد جوړ کړي نه چې دې لپاره چې دا میزایل بین الابراعظمي هدف په نښه کړي.
د پاکستان دفاع وزارت او د اړوند چارواکو څخه داسې راپورنو خپریږي چې د پاکستان دفاعي سسټم صرف په جنوبي آسیا کې د اټومي وسلو په اړه د طاقت توازن برابر ساتلو لپاره دې خو بیا هم د هند رسنیو او په نړۍ کې سازشي عناصر د دروغو پروپیګنډې کوي چې د پاکستان دفاعي نظام او اټومي وسلې د نړۍ لپاره خطره ده چې دا ټولې د دروغو پروپیګنډې دي.
دا ډول تبليغاتي روايتونه دا حقیقت له پامه غورځوي چې د پاکستان اټومي پروګرام د هند د پوځي تګلارو د بدلونونو، لکه د “کولډ سټارټ” د نظریې او د BMD (بیلستیک میزایل دفاعي سیستم) وړتیاوو په ځواب کې پرمختګ کړی دی.
د اټومي چاودنو په څیر پاکستان ولې د میزایل دفاعي سسټم پیاوړې کولو لپاره کار پیل کړو؟
د پاکستان د میزایل دفاعي سسټم (Missile Defence System) پیل یوه پرلهپسې بهیر وو، چې د وخت په تېرېدو سره د پاکستان د دفاعي اندېښنو، د ګاونډیو هېوادونو پوځي پرمختګونو، او تخنیکي ودې په رڼا کې ترسره شوی دی. خو که د دې رسمي پیل ته وکتل شي، نو پاکستان د ۲۰۰۰م لسیزې وروسته په ښکاره توګه د میزایل دفاعي سستم ته پام اړولی او پرې تمرکز یې پیل کړی.
پاکستان د میزایل دفاعي نظام (Ballistic Missile Defence – BMD) پیل څنګه او ولې وکړ؟
پاکستان په رسمي توګه د میزایل دفاعي نظام پر کار د ۲۰۰۰مې لسیزې په منځ کې پیل وکړ، خو د دې نظام په اړه څېړنه او د اړوند سیستمونو جوړښت تر دې د مخه هم روان وو.
د رسنیو د راپورونو ترمخه که څه هم پاکستان تر دې دمه د هند په څېر یو بشپړ میزایل دفاعي سیستم (لکه: S-400) نه لري، خو بیا هم یې په لاندې برخو کې پام وړ پرمختګ کړی:
پاکستان د ارلي وارننګ سیستمونو (early warning systems)، رادار پر بنسټ کشف (radar-based detection)، او انټرسیپټر میزایلو د جوړولو او ترلاسه کولو لپاره کار کړی دی.
په ۲۰۱۰مه لسیزه کې، پاکستان د چین څخه ترلاسه شوی پرمختللی هوايي دفاعي نظام LY-80 معرفي کړ، چې د کمې او منځنۍ ارتفاع لرونکو دښمنۍ الوتکو او میزایلو د وېشتلو وړتیا لري.
دلته داسې پوښتنې را ولاړیږي چې پاکستان ولې د میزایل دفاعي نظام پر لور لاړ؟
د پاکستان دفاع وزارت په یو شمیر اخباري بیانونو او په نرو رسنیو کې داسې راپورونه خپار کړي چې پاکستان د دې نظام د پراختیا هڅې لاندې دلایلو له مخې پیل کړې .
ددې دفاعي نظام عملي هڅی ی د هند دفاعي پرمختګونو په وجه پیل کړي.
له ۲۰۰۰م کال وروسته، هند د خپل میزایل دفاعي شیلډ پر پراختیا تمرکز زیات کړ، او له روسیې سره یې د S-400 دفاعي سستم د اخیستو تړون وکړ، چې له امله یې پاکستان ته د امنیتي ګواښ احساس پیدا شو.
د هند د میزایلو پرمختیایي پروګرام، په ځانګړي ډول د اګني (Agni) لړۍ میزایلونه، د واټن او دقت له پلوه پراخ شوي، چې دا د پاکستان لپاره یوه جدي اندېښنه وه.
نو هم دا ی لامل شو چې پاکستان هم د میزایل دفاعي سسټم قوي کولو په لور تمرکز وکړو چې د هند دفاعي قوت مقابله په میړانه وکړي.
, د پاکستان لخوا کارېدونکي میزایل دفاعي او هوايي دفاعي سیستمونه
د پاکستان د میزایل دفاعي نظام د چين په مرسته قوي شوې دې او د دفاعي چارواکو او په رسنیو کې د خپاره شوو راپورونو ترمخه دا میزایل ۵۰ کلومیټر، ۱۰۰ او تر ۲۰۰ کلومیټره پورې هدف ویشتلې شي چې دا ښایی چې دفاعي سسټم پاکستان د خپلې دفاع لپاره په کار راوستلې دې او د هندي رسنیو او د نورې نړۍ د رسنیو هغه د دروغو تبلیغات ردوی چې وایی چې د پاکستان دفاعي نظام، اټومي وسلې او میزایل سسټم د بین البراعظمي هدف ویشتلو لپاره دې.